Ailelere/Öğretmenlere Okuma-Yazma Öğrenen Çocuklar İçin Hikaye Kitapları Ve Çalışma Önerileri

Çocuklarımızın okuma yazma öğrenmeleriyle birlikte, öğretmen ve ebeveynleri olarak beklentimiz; artık tek başına kitaplarını okuma ve anlama becerisini edinmeleri ve “kendim okumayı başardım” duygusunu tatmalarıdır.

Okulda 6 ses grubuna ait çalışmalar tamamlandığında çocuklar belli bir okuma düzeyine ulaşır ve aileler bunu desteklemek için çocuğa kitaplar almaya başlar. Ancak tercihleri, çocuğun seviyesini aşan uzun soluklu hikâyeler olduğunda tatsız sonuçlar ortaya çıkabilir. Yeni okumaya başlamış bir çocuk için; kısa, resimli, kelime tekrarları olan, okurken zorlanacağı 3-4-5 heceli uzun kelimelerin bulunmadığı, az sayfalı kitaplar daha uygun ve ilgi çekicidir. Bunun aksine; yeni tanıştığı harfler, uzun uzun cümleler içeren, sayfaları yazıyla dolu bir kitap, çocuğun gözünde harflerle, kelimelerle yapılan bir savaş alanına dönüşür. Çocuğunu okumaya teşvik etmek amacıyla ona kitap alan aile, çocuğun bu kitaba ilgi göstermediğini görünce onu zorlama yoluna gidebilir ve çocuk da direnmeye devam eder. Oysa tek problem o kitabın çocuğa nitelik olarak uygun olmayışıdır.

Bu gibi durumlara şahit olmuş ve okumanın insan gelişiminde vazgeçilmez bir unsur olduğuna inanan bir, 1.sınıf öğretmeni ve anne olarak, çocuklarımızın okurken daha rahat olacağı kitaplardan oluşan bir liste hazırladım. Bu liste, 1. ve 2. dönemlere göre ayrılmış iki bölümden oluşmaktadır. 1. dönemde, 6 ses grubunu öğrenmiş olan çocukların pratik okuma yapabilmesi için hazırlanan bol resimli kitaplar, 2. dönemde ise okuduğunu anlama – anladığını yorumlama performansının artmasına yönelik kitaplar yer almaktadır.

Tabi ki olay, bu kitapları almakla bitmiyor. Sizlere bu hikaye kitapları ile nasıl çalışmalar yapacağınız konusunda da paylaşımda bulunmak istiyorum.

Bu doğrultuda, çocuğumuzla birlikte yapabileceğimiz etkinlikleri şöyle sıralayabiliriz:

1- En klasik yol çocuğunuzun size yüksek sesle kitabını okumasıdır. Okuduktan sonra hikayenin resmini yapmasını isteyebilir ve o resmi evinizde görünür bir yere asarak yapmış olduğu esere verdiğiniz değeri gösterebilirsiniz.

2- Kitabı okumadan önce resimlerine bakarak hikayenin ne anlatıyor olabileceğini tahmin etmesini isteyebilirsiniz.

3- Hikayenin başlığını okunduğunda, başlık hakkında konuşup buradan yola çıkarak bu kitabın nelerden bahsediyor olabileceğini konuşabilirsiniz.

4- Hikayeyi okuduktan sonra, bu kitabı yazan sen olsaydın hikayeyi başka nasıl bitirebilirdin diye sorarak okuduğu hikayeye yeni bir son oluşturmasını isteyebilirsiniz.

5- Hikayedeki kahramanlar hakkında konuşup, bu kahramanların en beğendiği ya da beğenmediği özelliklerini nedenleri ile sorabilir, kahramana yeni vasıflar eklemek istese “Bunlar neler olurdu acaba?” diye sorabilirsiniz.

6- Okuyacağı hikaye kitabını siz daha önce okuyarak sayfada geçen bölüme ya da hikayenin geneline bağlı kalarak sorular yazabilir, böylece kitabı bir yaşayan kitap haline getirebilirsiniz.

7- Story-board çalışması yapabilirsiniz. A3 ya da A4 kağıdı, hikayenizin kalınlığına göre eş karelere bölerek numaralandırırsınız (Kağıdı enine tutup her 5 sayfa için 1 kare olarak düşünürsek, 30 sayfa için 6 kareye bölün ve +1 kare ekleyin). Siz ilk 5 sayfayı okuyup 1. kareye bu 5 sayfada geçen olaylardan anladığı resmini yapmasını isteyin. Sonra diğer 5 sayfayı okuyup 2. kareye bu bölümden anladığının resmini çizmesini isteyin. Son sayfaya kadar bu çalışmayı yapıp, en sondaki +1 kareye de sen bu kitabı yazsaydın nasıl tamamlardın diyerek resimlemesini sağlayabilirsiniz.  Daha sonra ise o hikayeyi okuduğunuz an yanında olmayan birisinden resimlere bakarak hikayeyi yeniden anlatmasını isteyebilirsiniz.

8- Okumaya başlamadan önceki dönemlerde bol resimli hikaye kitabını sayfa sayfa ayırıp karışık olarak yerleştirerek, resimleri inceleyip ondan bir hikaye oluşturmasını isteyebilirsiniz. Kavramlar, renkler, sayılar gibi konuları öğretmek isterseniz aynı çalışmayı iki kitap alarak, ilk kitabı sayfa sayfa ayırıp karışık olarak dağıtarak yaptırabilirsiniz. Siz elinizdeki kitaptan okudukça çocuğunuzun karıştırdığını sayfalar arasından okuduğunuzu bulmasını isteyebilirsiniz.

9- Resimli hikaye kitabını sayfalara ayırıp (8. çalışmadaki gibi) içerisine başka bir hikaye kitabından sayfalar ekleyerek de üretkenliğini destekleyebilirsiniz.

10- Okuma yazma bilmese bile düzeyine uygun en az 2, en fazla 4 sayfa A4 kağıdı iç içe koyup katlayıp zımbalayarak kitap şekli verebilir. Sadece resim yaparak size anlatabileceği hikaye kitapları yazmaya teşvik edebilirsiniz.

Çocuklarımızın okumaya yeni başladıkları dönemde kitap seçimlerimiz çok ciddi önem taşımaktadır. Lütfen, ne kadar uzun ve bol yazılı kitaplar olursa o kadar tekrar yapar diye düşünmeyin. Bu tarz seçimleriniz beklentinizin aksine çocuğunuzu kitaplardan uzaklaştırır.

Okuma alışkanlığı bir bitki yetiştirmek gibidir; doğru mevsimde dikilip, doğru şekilde beslenmezse beklediğiniz çiçeği açmaz ve beklediğiniz meyveyi veremez.