Kalıpları Aşan Bireyler Yetiştirmek

Arkamızda bıraktığımız bilgi çağının başarılı bireylerinin en önemli özelikleri tek bir alanda uzman rolü üstlenmelerinden ve o alanın sınırları içerisinde hapsolmuş olmalarından geçiyordu.

Bilgiye kolay bir şekilde ulaşır olmamızla birlikte artık içinde bulunduğumuz üretim, anlam ve yaratıcı bireylerin çağında, bireylere olan ihtiyaç artık farklı disiplinleri bir araya getirerek yeni sentezler, yaratımlar üretmeleriyle ölçülmeye başlandı. Yani başarı bilgiyi nasıl diğer alanlarla bir araya getirdiğimizle, küçük parçalardan büyük bir bütüne ulaşmamızla ilgili oldu.

Pink (2012)’de belirttiği gibi “Bir zamanlar tek bir alanda uzman olmak başarıyı garantiliyorken, bugün en büyük ödüller birbirinden kesinlikle farklı alanlarda aynı özgüvenle çalışabilen, bu alanları bir araya getirip bütüncül bir şekilde yeni bir bütün ortaya koyabilenlerin oluyor.”

İşte bu kişiler yeniçağın “Kalıpları aşan” yani tek bir alanda uzmanlık rolü üstlenmeyip farklı alanları bir araya getirerek anlamlı bir yaratımda birleştiren kişiler…

Peki, neden etkili yaratımlar için tek bir alanda hapsolmamalıyız?

“Bir insan kendini uzman olarak gördüğü anda, birçok şey ona imkânsız gelmeye başlar.” ~ Henry Ford

Etkili Değişim kitabının yazarı Jonn Adair (2005), özellikle kitabının değişimi ve yeni yaratımları ortaya çıkarmak için gerekli olduğunu düşündüğü temel felsefeyi buna dayandırıyor ve şöyle ifade ediyor:

“Belirli bir alanda uzman olmamak, üretken bir katkı ortaya koymanın önünde engel değildir. Aksine çok fazla bilgi sahibi olmak bir dezavantaj olabilir. Çözümler ve başarı genellikle, zihinde uzmanlık diye daralttığımız o küçük kutunun dışında bir yerde başlıyor.”

Adair’e göre biz insanlar hiçbir şey yokken bir şey üretemeyiz. Her şey zaten yaratılmıştır, insanoğlu sadece yeniden düzenler ve parçaları bir araya getirir. O halde önemli olan orjinallikten öte, en çok kaynaktan faydalanan, kalıpları aşan kimse olmaktır.

“Çoğu insan hafızası çok kuvvetli olduğu için orjinal düşünür olamaz.” ~ Nietzsche

Chicago üniversitesi psikologlarından Mihalyi C. yaptığı araştırmayla John Adair’in bu anlayışını destekleyecek nitelikle bir sonuçla karşılaşıyor. Mihalyi C. birçok yaratıcı insanın yaşamını inceliyor ve yaratıcılığın genellikle uzmanlık alanları arasındaki sınırları aşmayı gerektirdiği sonucuna varıyor…

Ralp Waldo Emerson ise yaratımların önündeki engellerden birinin de entellektüel oburluk olarak isimlendiriyor ve entellektüel oburluğun yaratıcılığı nasıl etkileyeceğini şu şekilde açıklıyor:

“Ne zaman bilgi birikimi, yaratıcılığımız veya bilgiyi kullanma kabiliyetimizi aşar, o zaman entelektüel oburluk başlar; beyin tıkanır, felç olur, düğümlenir.”

İçinde bulunduğumuz kavram çağında başarılı olmayı umut eden insanların çeşitli ve görünürde ayrı olan disiplinler arasındaki bağlantıyı anlamaları gerekiyor. Parçaların birbiri içerisinde nasıl uyumlu çalışabileceğini hayal etmek, onlardan anlamlı bir bütünlük yaratmaya ihtiyaç duyuluyor.

Özellikle uzmanlık rolü üstlenmiş kişilerin çoğuna baktığımızda bilgiyi tabulaştırdıklarını ve değişmez olduğunu kabul ettiklerini gözlemleyebilirsiniz. Fakat bilgi sadece bizler için bir araçtır. Ona bakış şeklimiz, onu kullanarak içinde bulunduğumuz çağın gerektirdiği etkili yaratımlar ortaya koyabilmemizi sağlayacaktır.

“Bilgiyi kullanabilen ona sahip olur.” ~ Ralp Waldo Emerson

O zaman bu çağda kalıpları aşan bireyler olabilmek ve böyle bireyler yetiştirebilmek için bilgiyi odağa almış bir eğitim anlayışından vazgeçerek, beceri geliştirmeye odaklanmak ve uzmanlık rollerinin ötesinde bir çok alandan parçaları bir araya getiren sentezciler yetiştirmemiz gerekiyor.

Düşünmeyi öğrendim.
Sonra kalıplar içinde düşünmeyi öğrendim.
Sonra sağlıklı düşünmenin kalıpları yıkarak düşünmek
Olduğunu öğrendim.

                              ~ Mevlana ~

Kaynakça:

• Adair, J. (2005). Etkili Değişim. (2.Baskı). (Çev. F. Beneşek). İstanbul: Babıali Kültür Yay.
• Pink, D. H. (2014). Aklın Yeni Sınırları: Kavramsal Çağda İş Başarısının 6 anahtarı (6.Baskı). (Çev. A. Özer). İstanbul: Kapital Yay.

Barış Sarısoy / twitter: @barissrsy